Kamu Özel İşbirliği Projelerinde Üst Hakkı: Şehir Hastaneleri Örneği

(Yüksek Lisans Tezi – Danışman: Prof. Dr. Şebnem Akipek Öcal)

https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/69100

Bu çalışmada kamu özel işbirliği modeli içerisinde yapılan şehir hastaneleri örneğinde
üst hakkı incelenmiştir. Bununla beraber kamu özel işbirliği modeli, sağlık hizmetlerinde
kamunun özel sektörden yararlandığı modele özgülenmiş olarak başka bir deyişle şehir
hastaneleri modelini tanımlamak için kullanıldığından, kavram karışıklığının önüne
geçmek amacıyla en yaygın kullanımı olan PPP (public private partnerships) kavramının
kullanılması tercih edilmiştir. Bu amaç çerçevesinde konu üç ana başlık altında
incelenmiştir. İlk ana başlık altında üst hakkının Türk Medeni Kanunu’nda düzenleniş
şekli ile tanımı, önemi, hukuki niteliği, çeşitleri, içeriği, kazanılması ve sona ermesine
ilişkin hükümler değerlendirilmiştir. İkinci ana başlık altında PPP modelinin tarihsel
süreci, Türkiye’deki uygulamaları, PPP proje modelleri, hukuki yöntemleri ve benzerleri
ile olan farklılıkları üzerinde durulmuştur. Üçüncü ana başlık altında ise Türkiye’deki
sağlık hizmetlerinin sunumunda özel sektörden destek alınması ile başlayan ve yeni bir
PPP uygulaması olan şehir hastaneleri modeli açıklanmış, devamında şehir hastanelerinde
üst hakkı kurulması ve buna ilişkin örnek üst hakkı sözleşme incelemesi yapılmıştır. Şehir
hastanelerinde kurulan üst hakkı incelendiğinde, şehir hastanelerine ilişkin mevzuatta
tesis edilecek üst hakkının düzenlendiği ve birçok maddesinde üst hakkının şekli, süresi,
devri, bedeli, içeriği ve sona ermesinin sonuçlarına değinildiği görülmüştür. Şehir
hastaneleri modelinde idare kavramı ile hem Hazine ve Maliye Bakanlığı, hem de Sağlık
Bakanlığı’nın projenin kamu tarafını oluşturduğu, ancak uygulamaya bakıldığında Sağlık
Bakanlığı’nın temel sağlık hizmetlerini sunması sebebiyle öne çıktığı, buna karşın üst
hakkının kurulmasına ilişkin düzenlemelerin geri planda kaldığı kanaati oluşmuştur. Oysa
ki şehir hastanelerinde tesis edilecek üst hakkının kurulması, süresi, başlangıcı, sona
ermesi, niteliği, bedeli, kapsam ve içeriği gibi hususlar; hem hukuki, hem mühendislik,
hem de gayrimenkul ve değerleme bilgisi gerektirmektedir. Bu sebeple sağlık
hizmetlerinin sunulmasına yönelik olarak inşa edilen ve işletmeye açılan ve
disiplinlerarası bir uygulama olarak görülen şehir hastanelerinde üst hakkı kurulma
sürecinin gayrimenkul geliştirme ve yönetimi bölümlerinden mezun olan uzmanlar
tarafından yönetilmesinin yararlı olabileceği ortaya çıkmaktadır.